Khi kể đến vô thường, ta gọi ngay kia là phép tắc tuần trả của vũ trụ.Nơi nào có sự vận hành, đưa biến, thay đổi dời thì hotline đó là vô thường. Vì vậy,vô thường là một trong những định pháp luật phổ biến, bao hàm cả vũ trụ với nhân sinh. Do mangtính phổ biến nên vô thường là một cuộc Đại hóa - sự thay đổi cùng khắp, bất cứở đâu và lúc nào. Mặc dù Đức Phật có mở ra hay không, thì ngọn lửa vô thườngvẫn cứ điềm nhiên âm ỉ thiêu đốt cả thay gian, không một phút trợ thì ngừng. Do thế,đứng về khía cạnh Tục đế hữu hình hữu hoại thì dĩ nhiên vô hay là chân lý bất dibất dịch.
Bạn đang xem: Thị nhựt dĩ quá mạng diệt tùy giảm
Thân, chổ chính giữa và cảnh giới là 1 trong những dòng tan (Quá, Hiện, Vị lai). Chánh báo cùng Y báo của một chúng sanh tạothành chiếc sông sinh mệnh. Lực đẩy chế tạo ra thành dòng sông sinh mệnh ấy chính là sựkhát ái vào đều sở nằm trong như sự nghiệp, tài sản, danh vọng nhằm mục đích củng thế cáitôi (giả ngã) trong khoảng luân hồi vô tận. Khi nào cái tôi còn bénrễ, lúc nào ý thức chấp vấp ngã còn xen vào cuộc sống thì lúc ấy vòng luân hồi vẫncòn xoay chuyển mãi.
Vô thường có ba:
- tuyệt nhất kỳ vô thường.
- Tương tục vô thường.
- tiếp giáp na sinh khử vô thường.
Nhất kỳ là thô tướng tốt nhất của vô thường,chỉ mang lại sự dứt của một tiến trình như sự chết của một người, nhưng mà chếtkhông có nghĩa là mất hẳn mà chỉ cần tạm vắng ngắt ở khu vực này, để chuẩn bị biểu hiệnthành sự sống ở địa điểm khác.
Tương tục là việc sinh diệt, băng hoại thườngxuyên trong trái tim sự vật, là sự việc chuyển đổi mới không ngừng, buộc phải sự tương tục ấy làtế tướng mạo của vô thường.
Sát na sinh diệt là việc vô thườngma mãnh nhất, nhỏ nhiệm nhất. Sát na là thuật ngữ phật đạo sử dụng, chỉ mang lại đơnvị ngắn độc nhất vô nhị của thời gian. Một niệm thoáng qua trong trái tim thức tất cả đến 90 sátna. Mỗi gần kề na chỉ có Phật trí new thấy được.
Ba phạm trù thuộc bố phân nhiều loại vô thường ở trên không những có trongcác hiện tượng vật lý, nhưng thâu gồm luôn luôn trong những hiện tượng tâm sinh lý và vai trung phong lý.
Kinh Pháp Hoa, phẩm Thí Dụ, Đức Phật dạy:
“Chúng sinh bị chìm đắm trong nhiều nạn khổ, cụ mà không biết, lạihoan hỷ vui chơi, chẳng ghê chẳng sợ, chẳng hề biết chán, chẳng chịu đựng tầm cầugiải thoát. Ở trong công ty lửa tam giới cứ dong ruỗi đông tây, tuy gặp đại khổ màchẳng biết đó là nguy khốn!”.
Phật nói vô thường xuyên (nhà lửa) nhằm mục đích phá loại chấp thườngcủa phàm phu. Vị mê mờ điên đảo, vọng nhận các pháp là thực hữu, bèn lấy cáitâm vô thường, dùng cái thân vô thường, thâu tóm các pháp vô thường, cho đến mãnkiếp không lúc nào được thõa mãn trung ương vọng cầu. Bạn lớn giỏi sống về thừa khứ,tuổi trẻ tuyệt mơ mộng về tương lai, tín đồ tỉnh thức biết khéo sống địa điểm giây phúthiện tại. Mảnh đất lập thân của bạn phàm là quá khứ với vị lai. Nơi an thânlập mệnh của fan tỉnh thức là hiện tại. Số đông kỷ niệm vui bi đát quá khứ chỉcòn là hầu như viễn hình ảnh mờ xa rơi rớt, là đa số bóng ma của hỏng tưởng. Một cuộcvui như thế nào rồi cũng yêu cầu qua đi, một nỗi buồn nào cũng nhạt phai theo năm tháng.
Cổ Đức bao gồm dạy:
“Thời gian tợ tên bắn, ngàytháng như thoi đưa, vô hay mau chóng, rứa gỗ chớ dần dà! ngày tháng cứ thảnnhiên trôi qua, mạng sống cũng theo đó dần dần đoạn giảm, như cá thiếu hụt nước,nào có vui gì...”()
Trong 1 giây bao gồm đến 125 triệu tế bào bị tiêu diệt đi, nhịn nhường chỗ cho 125triệu tế bào khác sinh ra, vào ấy thật cấp thiết tìm thấy loại tôi.
Đây là lời Phật dạy dỗ về nghĩa vô thường của năm uẩn:
“Này các Tỳ Kheo, sắc đẹp là vô thường trong thừa khứ, vào vị lai, cònnói gì đến hiện tại. Thấy vậy, này những Tỳ Kheo, bậc Thánh đệ tử nghe nhiều, đốivới dung nhan quá khứ ko tiếc nuối, so với sắc vị lai không hoan hỉ, so với sắchiện tại tìm hiểu yểm ly, ly tham, đoạn diệt”.
“Thọ là vô thường... Tưởng là vô thường... Hành là vô thường... Thứclà vô thường...”(
Và đây là phân đoạn đồ vật hai, Phật dạy dỗ về nghĩa vô hay của nămuẩn.
“Sắc, này các Tỳ Kheo, là vô thường. Vật gì là nhân, cái gì làduyên mang đến sắc sinh khởi, chiếc ấy cũng vô thường. Sắc vẫn được mẫu vô thường làmcho sinh khởi, thì tự đâu hoàn toàn có thể thường được”.
“Thọ là vô thường… tưởng là vô thường… hành là vô thường… thức làvô thường…”(
Luật vô thường bình đẳng với cả chúng sinh (năm uẩn), mặc dù cho là kẻ sang bạn hèn, kẻngu bạn trí. Quỷ vô hay tuy không thấy hình dạng, nhưng có tác dụng làmmạng căn con fan chết dần, chết mòn. Sự dìm diện thường trực nơi tất cả mọithay đổi chuyển dịch của cuộc sống thường ngày không phải kê đi đến sự bi quan, ngán đời, màlà sự dìm diện quan trọng nhằm tiến hành sự gửi hóa nơi trung tâm thức, vốn là sựmê lầm cố hữu đang đè nặng lên thân phận kiếp người. Bình tâm mà thừa nhận xét, thúvui trần thế tuy là trợ thì bợ, ao ước manh nhưng vẫn có hấp lực phi thường; hấp lựcđó cũng đó là ma lực vô hình dung dẫn dắt chúng sanh trôi lăn vào sáu nẻo.Chúng sanh chịu khổ sinh tử không không giống nào bé tằm ngày xuân kéo tơ làm cho kén tựtrói buộc mình; cũng giống như con thiêu thân tự xả thân đèn chịu loại họa bị tiêu diệt thiêu.Nếu như không được phước duyên chạm chán minh sư dẫn dắt thì làm sao tỏ ngộ được chánhpháp.
Cổ đức dạy:
“Tuy sống một trăm năm nhưtrong khoảng sát na, như lượn sóng rút về biển Đông, như tia nắng còn sót lạicủa giờ chiều tà, như tiến công đá đơn vị lửa, như láng câu loáng qua khe cửa, nhưngọn đèn trước gió, như giọt sương mau chóng mai trên đầu ngọn cỏ, nếu như không chạm chán đượcchánh pháp ắt buộc phải chịu vĩnh kiếp trầm luân!”(
Một trung ương thức mê mờ, tảo cuồng vào cảnh sinh sống say chết mộng, thêudệt nên yếu tố hoàn cảnh sống, trong những số đó mình là tác giả. Thế cho nên Kinh Hoa Nghiêm chorằng tâm đó là một đại danh họa, họa ra thân năm uẩn và trái đất y báo:
“Tâm như fan thợ vẽ
Vẽ mỗi mỗi ngũ uẩn
Trong tất cả thế giới
Đều vì tâm sản xuất tác”(
Vô thường thuộc nguyên tố thời gian, là một diễn trình đi trường đoản cú nhân đếnquả, diễn trình đó địa điểm chúng sanh hữu tình thì thể hiện thành sinh, già, bệnh,chết; nơi các pháp thì gồm sinh, trụ, dị, diệt; nơi nhân loại thì tất cả thành, trụ,hoại, không. Sự đổi khác của tứ mùa, sự dịch chuyển của các hành tinh vệ tinhcũng không ra phía bên ngoài quy pháp luật của diễn trình đó. Nhân loại vĩ mô, thế giới vi mô,thế giới mức độ vừa phải cũng đều bởi vậy cả. Hễ có thành ắt gồm hoại, bao gồm hợp ắt cótan. Tín đồ quán thông lý vô thường xuyên thì ngay thức thì dừng, ấy là người tỉnh, người giác.Cái thực vĩnh cữu vốn vô hình, vô tướng; còn chiếc hữu hình, hữu tướng chỉ nên giảtạm. Tuy nhiên sự sống vĩnh hằng cũng cần thiết tìm xung quanh cái vô thường ảo mộng.Hãy bình thường trong phần lớn hoạt dụng của cuộc sống đời thường và tra cứu giải thoát ngay lập tức trongcảnh bình thường đó.
Xin núm lời kết bởi một đoạn thơ của Thiền sư Thanh Đàm, thuộcđời trang bị 42, Tông Tào Động, khoảng đầu thế kỷ 19:
“Công danh chiếc thế màn sương sớm
Phú quý ghê nhân giấc mộng dài.
Chẳng hiểu bản lai vô độc nhất vật
Công phu luống uổng một đời ai”.
“Quang âm tợ tiễn, nhật nguyệt như toa, vô thường xuyên tấntốc, thiết mạt ta đà. Thị nhựt dĩ quá, mạng diệc tùy giảm, như thiểu thủy ngư,tư hữu hà lạc...”
 |  |
Nói mang lại vô hay thì đa số người học Phật phần đa biết, số đông hiểu: trần gian vô thường, cõi đời tạm thời bợ, nghe quá thường. Tuy nhiên người cảm ngộ sâu vô thường, có không ít chăng? Ứng dụng vào cuộc sống thế nào new thiết thực? Đây mới là điều quan trọng.
Trước lúc đi sâu vào vấn đề, để khẳng định lòng tin vững vàng chắc, từng người chúng ta hãy xét rõ lại xem, lý vô thường có từ bao giờ? Ai lập ra? các thơ văn cho là sản xuất hóa khiến ra, như bài xích thơ Thăng Long Thành Hoài Cổ của Bà huyện Thanh Quan đã nói: “Tạo hóa gây chi cuộc hí trường”. Nhưng có phải là tạo hóa gây nên chăng? Một LẼ THẬT mà vì tạo ra, có nghĩa là cái mới tất cả rồi. Trường hợp vô thường là vì tạo hóa tạo ra hoặc bởi Phật lập thành chẳng hạn, vậy trước đó là không có vô thường, thì sao gọi là đạo lý xưa nay được? cùng sao có fan tu hành? Lẽ thực thì tất cả chúng sinh là có vô thường, không vì ai tạo thành ra, khong cần cái mới có, Phật cũng chỉ là tín đồ giác ngộ rõ lý vô thường còn chỉ dạy lại cho cái đó sinh đọc thôi.
Bởi gồm vô thường xuyên mới gồm khổ, cũng tương tự mọi sản phẩm khổ phần nhiều từ vô thường nhưng mà thành. Như sinh, vì chưng vô hay nên gồm già, tất cả bệnh, gồm chết. Muốn cầu muốn suôn sẻ mà vô thường nên không giống như ý, thương mến muốn gần gũi mãi nhưng vô thường nên phải xa lìa, người oán ghét không muốn chạm chán nhưng vô thường yêu cầu lại bắt buộc gặp, do này mà có khổ. Có khổ mới tất cả Tập là nhân của khổ, tức mọi phiền não tham, sân, si...
Từ trong vô thường âu sầu ấy mà giác ngộ tìm con đường giải thoát, kết thúc cái nhân ấy thì được an vui hết khổ, đó là Diệt. Song muốn được diệt khổ thực thụ thì buộc phải có tuyến đường tu đúng đắn chân thật, không phảo chỉ nói suông, phát âm suông trên định hướng mà được. Con phố đó là Đạo. Tức từ bỏ vô hay mà có Tứ Đế, là bốn điều cứng cáp thật Phaatj sẽ nói trong bài pháp đầu nghỉ ngơi Lộc Uyển.
Thực tế, dù cho có Phật hay không có Phật, hễ ai đó đã sinh ra thì phải bao gồm chết, loại có tạo ra thì phải tất cả cái hoại diệt, tất cả làm thành thì phải tất cả biến đổi... Nói chung, toàn bộ pháp hữu vi phần đông vô thường. Bài xích kệ gớm Kinh Cang đã nói:
duy nhất thiết hữu vi pháp,
Như mộng, huyễn, bào, ảnh,
Như lộ diệc như điện,
Ưng tác như thị quan.
Nghĩa:
Tất cả pháp hữu vi,
Như mộng, huyễn, bọt, bóng,
Như sương cũng giống như chớp,
Phải nên quán như thế.
Pháp hữu vi có nghĩa là pháp có làm ra, có tạo thành. Mẫu gì bao gồm tạo tác, làm cho ra, được thành... Phần đông thuộc vô thường không bền chắc. Mặc dù lý luận xuất sắc cũng ko tránh khỏi vô thường. Đó là 1 trong những lẽ thực muôn thưở. Ngài Hàn Sơn gồm một bài bác thơ:
Hoa đào chuẩn bị sang hạ
trăng hoa giục không thôi.
Tim hỏi fan thời Hán
không còn được một người.
sáng sáng hoa rơi rụng
Năm năm người đổi đời.
từ bây giờ bụi tung đấy
Xưa kia là biển khơi.
(Đào hoa dục ghê hạ
Phong nguyệt thôi bất đãi
Phong mích Hán thời nhân
Năng vô tuyệt nhất cá tại
Triêu triêu hoa thiên lạc
Tuế tuế nhân di cải
Kim nhật dương trằn xứ
Tích thời vi đại hải).
Hoa đào chuẩn bị sang hạ là thông báo thời huyết nở khoe chuẩn bị hết, từng cơn gió thổi qua là có theo từng cánh hoa rụng, cần yếu giữ mãi trên cành. Bao nhiêu tín đồ thời Hán, thời Trần... Hiện nay tìm hỏi xem, còn được một ai? từng buổi sáng, hoa cũ trên cành đang rụng dần, rụng dần không còn như trước. Từng năm, tưng năm con người đã thay đổi thay, đã chuyển dời, năm nay không y như năm qua. Từ bây giờ nơi này lớp bụi xe khói mù, tín đồ vạt đông đúc, xưa cơ chính đấy là biển khơi. “Thế gian trở nên cải vũng yêu cầu đồi”. Lẽ thật của cuộc sống là như thế. Từ nghìn xưa mãi mang lại ngàn sau không hạn cuộc ở thời hạn nào. Bởi vậy có câu: “Bãi biển lớn nương dâu”, mọi cá nhân cần nghiệm kỹ!
II. RÕ VÔ THƯỜNG LÀ LÝ thông thường CỦA TẤT CẢ
Vô thường là một lẽ thật chung cho toàn bộ thế gian, không phải của riêng ai, không phải của bạn này cơ mà không của người kia. Fan học Phật cửa hàng sâu, thấy rõ điều ấy sẽ tháo mở được nhiều âu sầu trong cuộc sống. Trái lại, cứ tưởng nó là của ai, trực thuộc về bạn khác ko dính dáng gì tới mình, khi nó đến bất thần chịu ko nổi, đã bứt tóc, đập đầu, đấm ngực thút thít kêu trời! vày do không có sẵn sàng trước.
Có mẩu truyện thời Phật, thời điểm Ngài ngơi nghỉ tỉnh xá Kỳ Hoàn, bà KISA-GOTAMI chỉ bao gồm đứa con yêu dấu bỗng chết đi. Bà chưa lúc nào thấy dòng chết nên những khi người ta mang thấy đứa nhỏ nhắn đi thiêu, bà không cho, tưởng là nó còn sống. Bà bế thấy bị tiêu diệt trên hông, chạy từ đơn vị này tới nhà khác ước thuốc cứu giúp con. Có tín đồ hiểu, chỉ mang lại bà đến gặp mặt Phật. Phật bảo bà:
- fan hãy đi tìm kiếm một lon hạt cải trắng (có vị trí nói một không nhiều nhang) của nhà nào từ bỏ trước mang lại giờ chưa tồn tại ai chết đem đến đây, ta sẽ chữa cho.
Bà đi khắp từ sáng cho chiều, hỏi công ty nào cũng có thể có người thân chết. Sau cùng mệt mỏi, bà hốt nhiên hiểu ra, người chết không ít hơn tín đồ trong làng, không riêng con bà, không hẳn một mình bà chịu sự vô hay đó. Bà liền cảm thấy nhẹ bớt và đếm thây bé vào rừng, rồi trở về chạm chán Thế Tôn. Ngài hỏi:
- Ngươi có kiếm được lon hạt cải white chăng?
Bà thưa:
- Bạch vậy Tôn, không. Thôn nào cũng có người chết nhiều hơn nữa người sống.
Nhân đó Phật dạy:
- thiệt hão huyền, nếu người nhận định rằng chỉ mình tín đồ mất con. Ai ai cũng chịu ĐỊNH LUẬT BẤT BIẾN đó là: “Thần chết như một làn nước lũ, cuốn trôi hết thảy đa số chúng sinh ra biển hoại diệt, trong những khi đó, lòng tham đắm của mình vẫn không thỏa mãn”. Núm Tôn lập tức nói kệ:
người tâm ý say mê
con cái và súc trang bị
Tử thần bắt bạn ấy
Như lụt troi làng mạc ngủ.
Cuối bài kệ bà chứng quả Tu đà hoàn. (Tích Truyện Pháp Cú)
Ban đầu, bà Ki-sa tưởng chừng như sự vô hay chỉ mang đến với mình, riêng 1 mình bà nên chịu, và này cũng là câu hỏi bà không khi nào nghĩ tới, mà bất thần như thế! Phật khôn khéo giúp cho bà thức tỉnh, thấy rõ những người dân chung quanh cũng từng chịu thông thường cái khổ đó, đâu phải chỉ chỉ riêng biệt bà, khiến bà tỉnh ngộ.
Bơi thông thường người cứ tưởng đời là êm ả, là mùa xuân, là nắng nóng ấm, là bài bác thơ..., còn tai nạn đáng tiếc vô hay không tác động đến mình, bất thần gặp phải, tưởng như không khi nào có, nên lòng tin bị suy sụp nặng, thật đau khổ! Đó là sống với ảo tưởng nhiều, khi sự thực mang đến không y hệt như vậy, khó nhẫn chịu đựng được.
Điểm kế là, tưởng như vô thường xuyên quá bất công, chỉ đổ ập lên đầu mình, lựa riêng rẽ mình cơ mà tìm đến, khiến cho một mình ta đề xuất chịu, vì thế mình cảm thấy tủi nhục, hận đời và tràn đầy đau khổ... Lúc này được Phật dạy, làm rõ ra chủ yếu đó là 1 trong những lý thông thường cho vớ cả: Ai sinh ra đời đều có BẢN ÁN VÔ THƯỜNG đó hết. Mình tức thời cảm thấy có phân an ủi, hóa ra còn có nhiều người đồng hoàn cảnh với ta! cái khổ này được chia gần như với vớ cả, không phải chỉ một mình ta! lập tức thấy sút khổ. Nghĩa là sẽ có fan cùng chia sẻ với ta. Đó là LÝ chung CHO TẤT CẢ.
Song tiến thêm 1 bước, theo tinh thần nhà Thiền thì gồm khác. Như câu chuyện: bao gồm bà già mang lại hỏi Hòa thượng Triệu Châu:
- bé mang thân bạn nữ này bị năm dây ràng buộc, tạo chướng ngại cho Phật tính, làm sao thoát ly mọi phiền trược ấy?
Triệu Châu bảo:
- Bà hãy nguyện cho tất cả mọi bạn đều sinh lên cõi trời, còn thân hèn kém này nguyện liên tục trầm luân một mình trong hải dương khổ.
Người nghe tất cả thấy lạ chăng? vì sao bà ý muốn hết khổ, mà lại Hòa thượng Triệu Châu lại bảo chịu đựng khổ? Đây là một ý nghĩa sâu sắc rất sâu xa: bao gồm tâm to lớn vô bửa quên mình vì người khác, tức không còn khổ. Sở dĩ họ cảm thấy khổ nhiều, do quá nghĩ về về mình, bắt buộc thấy bản thân thiệt thòi, mình bị chèn ép, mình bị đày đọa, bất công... Ví như QUÊN MÌNH, không thấy tất cả ta thì còn AI để khổ ? giải thích thoát là ngay đó!
Đây đó là tinh thần vô bổ của bồ Tát, là thuốc trị tận gốc khổ cho cái đó sinh, chưa hẳn muốn đến mọi bạn cùng chia khổ với mình, mình mới bớt khổ.
III. BIẾT VÔ THƯỜNG THÔI LÀM KHỔ THÊM cho NHAU
Người hiểu đạo, tiệm kỹ, thấy rõ thế gian đều vô thường tạm bợ, cuộc sống đời thường là mỏng dính manh ko bền chắc, từ bỏ thân, tâm cho đến sự thiết bị đều luôn luôn dời thay đổi vô thường. Thân thì nương tứ đại: Đất, nước, gió, lửa liên hiệp tạm thành, mạng sống rút ngắn từng giờ từng phút. Vai trung phong thì mừng giận yêu ghét... Biến đổi không dừng. Lúc này anh là bạn thân, tương lai lại hết thân, này cũng là chuyện thường do TÂM NGƯỜI VÔ THƯỜNG. Sự đồ gia dụng thì gồm thành hoại, gồm nở tàn, tất cả tròn khuyết... Tởm Kim Cang nói: “Cái gì tất cả tưởng hầu như hư vọng”. Vậy thì làm việc trong tranh giành hơn thảm bại một chút, rồi buông tay nằm cứng đơ, vứt lại vớ cả, dành được gì? Sao lại làm khổ thêm cho nhau?
Kinh Pháp Cú ví dụ có bài Kinh:Phật ở vườn Trúc, nước La để ý Kỳ. Hôm ấy lâu trai xong, trở về, thân đường chạm mặt một bạn lùa bè bạn bò khủng béo, chúng đụng sừng, đấu húc, khiêu vũ múa, Phật bèn nói ba bài kệ:
Như người đuổi bò kia
Nuôi trườn để ăn thịt
Nuôi mạng để gia công gì?
Để cung cấp cho già chết
***
Trăm năm chẳng gồm một
Họ hàng nam cùng cô gái
Của cải các tích trữ
Không đồ dùng nào ko mất
***
sống một ngày 1 đêm
Họ sản phẩm nam cùng cô bé
Mạng trường đoản cú gọt, tự chuốt
Còn gì? chiếc giếng không!
Về Trúc Lâm, tôn trả A Nan bạch Phật về chân thành và ý nghĩa ba bài bác kệ. Phật dạy:
- bè phái bò đó, trước đó cả thanh nhàn con, được bạn nuôi lớn béo, rồi làm cho thịt bán. Đến nay chỉ từ phân nửa, mà chúng nó tất cả biết, cứ lo vui vẻ nhảy đầm múa, đấu sừng, la rống. Thấy vậy Ngài thương hại nhưng mà nói lên cha bài kệ ấy.
Phật lại đối chiếu với fan đời:
- bọn họ cứ chấp bao gồm ta, dốt về lẽ vô thường, lo nạp năng lượng uống, ngủ nghỉ, nuôi dưỡng thân mình cho khoái trung khu vừa ý, là nuôi giặc mà không hay. Vô thường chực sẵn đó, bị tiêu diệt đến ko kỳ hạn, cầm cố mà mờ buổi tối chẳng biết, đối với bày bò gồm khác gì!
Theo đây chú ý lại bọn họ có sống vì thế chăng? Vô thường xuyên già chết luôn chực sẵn một bên, mỗi ngày qua là mạng sống đã giảm dần theo; một năm qua tuy khủng lên một tuổi nhưng thực ra là gần tử vong thêm một đoạn. Vậy mà fan đời ko hiểu, cứ ở trong các số đó vui theo dụclạc, rồi giành giựt, chém giết có tác dụng khổ thêm vào cho nhau. Tín đồ hiểu đạo, xét thấy ai cũng đang chịu chung cái khổ vô thường buộc phải thôi làm thêm cho nhau, mà bắt buộc giúp nhau tìm mặt đường thoát, góp nhau để sút khổ, đó mới là trọng điểm hồn cao thượng, là sống tất cả ý nghĩa.
Như vậy hiểu rõ vô thường xuyên giúp cho những người ứng dụng vào cuộc sống đời thường được sút khổ an vui cùng đầy đạo lý. Mặc dù đó bắt đầu là chiều tiêu cực, phát triển chiều tích cực và lành mạnh của lý vô hay càng thấy chân thành và ý nghĩa rất vi diệu.
IV. BIẾT VÔ THƯỜNG, QUÝ TIẾC THỜI GIAN, TINH TIẾN TU HÀNH
Phật nói vô thường không phải khiến cho người buông xuôi ngán đời, ngồi hóng chết. Người phân tích đạo Phật một mặt, thỉnh thoảng hiểu lầm đạo phật là bi ai tiêu cực là không biết hết đạo Phật. Ở đây, người học đạo, thấu rõ trần gian vô thường, một ngày qua là không tìm kiếm lại được, lúc này ngồi đây, ngày mai không chẵc còn ngồi vắt này; nhân duyên giỏi lành từ bây giờ gặp được đâu dễ chạm mặt lại lần lắp thêm hai? tín đồ xưa bao gồm câu:”Không thẻ tắm nhị lần trong một mẫu sông”, thì tại sao mình lại phung phí thời hạn vô ích ?
Hôm ni còn khỏe mạnh mạnh, mai sau đâu chắc hẳn được? Hoặc dịch hoạn, suy yếu, ý thức sẽ yếu đi, việc mong muốn làm cũng không làm cho được. Rồi đột nhiên nhắm non ra đi, rước gì đảm bảo để ra đi an ổn? Tổ Qui sơn Linh Hựu vẫn nhắc trong bài bác Cảnh Sách:”Tiền lộ mang mang, vị tri hà vãng?”. Nghĩa là,” mặt đường mờ u ám và sầm uất mịt chẳng có thể bước đi về đâu?”. Thật là nhức đớn! thiệt là hoang mang! do đó, mọi người phải tận dụng hết thời hạn quý báu đang có để học, nhằm tu, để hành, sinh sản công đức lành hỗ trợ cho mình tất cả được ít nhiều quả lành cho ngày ra đi.
Khóa lễ chiều tối trong chùa thông thường có bài kệ nhắc nhở tu hành:
Thị nhật dĩ thừa
Mạng diệc tùy giảm
Như thiểu thủy ngư
tư hữu hà lạc?
Đại chúng!
Đương yêu cầu tinh tấn
Như cứu đầu nhiên
Thận thứ phóng dật!
***
thời nay lại đã qua rồi
Mạng căn huyết quản lần hồi kho khao
bên cạnh đó cá cạn ngơi nghỉ ao
Khổ thêm thì có, chút nào vui đâu ?
yêu cầu tu tợ lửa cháy đầu
Đừng cho sái buổi như chầu đề vương vãi
Thân này mỏng mỏng miếng không thường xuyên
sớm còn về tối mất lo phương cứu giúp mình
Đó là chư Tổ nhắc nhở bạn tu, mỗi khi chiều đến, là 1 ngày vẫn trôi qua, tức mạng sống của mình cũng theo đó mà rút ngắn dần, trong những lúc đó công sức tu hành của mình thì sao? tất cả tiến được gì chưa? đề nghị tâm tâm niệm niệm ghi tự khắc thống thiết, nguy cấp công phu không dám bê trễ, biếng lười, giống hệt như lửa rớt bên trên đầu, yêu cầu phủi ngay không cho chần chờ, hứa hò, lần lựa.
Thiền sư Y Am Quyền mọi khi chiều xuống liền tự rơi nước mắt than:”Ngày bây giờ lại cũng chỉ cầm cố ấy trôi qua suông, chưa chắc chắn ngày mai công sức của ta sẽ cầm cố nào?”.
Người xưa cũng đều có câu:"Lúc hoàng hôn xuống chớ tự hào cho 1 ngày mai bạn sẽ thức dậy như thường lệ!".
Rõ lý vô thường xuyên càng thấy thời gian bọn họ hiện có mặt ở đây rất là quý báu, bởi đó phải ghi nhận quý nhớ tiếc nó, phải sống và làm việc cho xứng xứng đáng không để phung phí thời hạn trôi qua suông, sau ăn năn không kịp.
Ở Nhật bản có mẩu truyện Ngài Thân Loan đi xuất gia siêu hay. Thời điểm lên 9 tuổi, Sư quyết trọng tâm xuất gia, đến mong Hòa thượng từ Trấn cạo tóc. Từ Trấn hỏi:
- nhỏ còn nhỏ dại tuổi nỗ lực này, do sao ý muốn xuất gia?
Thân Loan đáp:
- tuy con new 9 tuổi mà bố mẹ đã mất hết, bé chẳng hiểu”Vì sao con tín đồ quyết đề xuất chết? do sao nhất định phải li tán cha mẹ?”, do này mà tìm mang đến thấu đạo lý này phải con duy nhất định mong muốn xuất gia.
Ngài từ Trấn rất đống ý chí nguyện của Sư, bảo:
- Tốt, ta vẫn tỏ rõ rồi! Ta đồng ý thâu con làm đệ tử, nhưng lại mà hôm nay tối quá rồi, chờ sáng nhanh chóng mai ta sẽ cạo tóc mang đến con.
Thân Loan nghe xong, chẳng bởi lòng, bèn thưa:
- Bạch Thầy! dù rằng thầy bảo sáng sớm ngày mai cạo tóc mang đến con, mà lại conthật là tuổi nhỏ tuổi không gọi biết, chẳng thể đảm bảo an toàn quyết trọng tâm xuất gia của chủ yếu mình có thể kéo dài mang đến sáng mai chăng? hơn nữa, bạch thấy! Thầy tuổi sẽ cao, thầy cũng chẳng thể bảo đảm an toàn sáng mai lúc dậy khỏi nệm là còn sinh sống chăng?
Ngài trường đoản cú Trấn nghe xong, vỗ tay khen ngợi và hết sức hoan hỷ bảo:
- Đúng! Lời nhỏ nói trọn vẹn không sai. Ta cạo tóc cho nhỏ liền trên đây vậy. (Tinh Vân Thiền Thoại)
Câu chuyện nói nhở cho người phải biết sự vô thường luôn luôn ở sẵn mặt mình, đề xuất rất cần quý tiếc hiện nay tại, sinh sống đúng ý nghĩa. Đó là 1 trong tiếng trống thúc giục fan tiến tới, vươn lên, không hẳn buông xuôi tiêu cực.
V. BIẾT VÔ THƯỜNG VƯƠN LÊN LÀM VIỆC LÀNH KHÔNG CHÁN
Không đề nghị thấy vô hay ròi buông xuôi mặc kệ cho nạm gian, khổ vui không cần phải biết tới, hoặc khoanh tay ngồi yên, vì tất cả vô thường mộng ảo mà! Đó là lầm! tại sao?
Bởi bản thân biết rồi nhưng đề nghị thương người chưa biết, nhớ đến còn bao nhiêu bạn đồng hoàn cảnh mình thời điểm trước, bỏ họ sao? Như tín đồ tỉnh, thấy kẻ còn vẫn mộng la hét khổ sở, mình đành ngồi quan sát họ mơ đau đớn sao? Phải thức tỉnh cho chúng ta chớ! do đó Bồ Tát mặc dù biết trần thế là vô thường mộng ảo mà vẫn phạt tâm luôn độ bọn chúng sinh không xong nghỉ.
Một mặt lành mạnh và tích cực nữa, dựa vào vô hay mà hầu hết vật mới tất cả phát triển, như con người có lớn lên, học hành có tăng tiến, từ lừng chừng chữ cho tới biết chữ với hiểu rộng.
Nhờ vô thường mới có chúng sinh thành Ơhật, gồm chuyển me thành giác, chuyển phiền óc thành người tình đề, không thì, bọn chúng sinh gắng sđịnh là chúng sinh, mê cố định là mê mãi, mặc dù tu hành cũng vậy thôi.
Do tham sân đắm say cũng vô thường nên rất có thể chuyển hóa nó, cho nên mới bao gồm tu để đưa xấu thành tốt, chuyển mê thành giác, gửi phiền não thành người tình đề. Đó là chế tác một niểm tin vững dũng mạnh giúp cho tất cả những người vươn lên, là con đường thăng hoa tiến triển. Nếu hầu hết thứ là cố định thì không còn tu! do tu cũng không làm gì khác rộng được.
Có vị nông dân đến thưa cùng với thiền sư Bàn Khuê:
- Con tất cả tật lạnh bẩm sinh, xin thầy chỉ cho giải pháp phải làm thế nào sửa đổi?
Sư bảo:Ông hãy mang ra trên đây ta xem, ta sẽ sửa đổi cho!
Vị dân cày thưa:
- Bạch thầy, ngay lập tức đây không thể đem ra được.
Sư hỏi:
- vì chưng sao?
Nông dân đáp:
-Nó phi lý lắm, đụng việc nó mới phát sinh.
Xem thêm: Cách diệt virus trojan win 10, cách phòng tránh virus trojan xâm nhập máy
Sư kết luận:
- Rồi! Nó chưa phải là cái bẩm sinh của ông. (Nếu nó bao gồm thật, ông hoàn toàn có thể trình ra đến ta xem bất cứ lúc nào, ông hãy nghĩ suy lại xem!). Đụng chuyện mới có, vậy là do ông sản xuất ra, sao lại rước lỗi lầm gán cho phụ thân mẹ, thật thừa bất công!
Cho thấy, nóng giận không hẳn là cái cố định và thắt chặt sẵn có, mà nó là cái vì chưng duyên sinh, đợi chạm chán việc mới có, tất cả rồi cũng qua, đề nghị cũng vô thường xuyên và hoàn toàn có thể chuyển hóa.
Từ thấy rõ lý vô thường xuyên , fan học đạo làm việc trong đó mà vươn lên, tìm bí quyết giải thoát, quá ra và quản lý trở lại tức là sống an toàn trong vô thường. Không phải biết vô thường xuyên rồi ngồi khoanh tay hóng chết! vì vậy, người tình tát biết vô thường cơ mà cười hoài và luôn luôn lăn mình trong những số đó để độ người. Vì thấy rõ mọi việc vô thường, thân này cũng trợ thì bợ, không có gì đáng kể!
Thiền sư Vạn Hạnh sắp tịch có bài bác kệ:
Thân như điện ảnh hữu trả vô
Vạn mộc xuân vinh thu hữu độ
Nhậm vận thịnh suy vô bố úy
Thịnh suy như lộ thảo đầu phô.
Nghĩa:
Thân như năng lượng điện chớp tất cả rồi không
cây trồng xuấn tươi thu héo tàn.
mang cuộc thịnh suy không sợ hải
Thịnh suy ngọn cỏ hạt sương đông.
Thiền sư thấy rõ thân này vô thường không ổn định như ánh năng lượng điện chớp. Cảnh thứ cũng vậy, không tồn tại gì ngừng trụ, kiên cố. Vậy thì sự thịnh suy sống đời cũng đâu tất cả gì quan liêu trọng? Thân còn không chắc chắn gì tê mà! vị đó, Thiền sư sinh sống vững rubi trước phần lớn sự thịnh suy thay đổi của cuộc đời. Nghĩa là, các Ngài quản lý trở lại vào vô thường.
VI. Ý NGHĨA SÂU XA CỦA VÔ THƯỜNG
Tiến lên một bước nữa là chân thành và ý nghĩa sâu xa của vô thường. Vị trí vi diệu của Phật pháp là sinh hoạt đây. Nói vô thường tuy nhiên nếu chỉ dừng chân tại ngang đó thì Phật pháp không thật sâu mầu, bao gồm Phật nói vô thường nhằm ngầm kể người, khéo nhấn rõ cái chân thực hằng hữu không thuộc vô thường và không lầm với vô hay . Đó mới là nơi sống sống động an ổn, là nơi đến của Phật pháp. Bọn chúng sinh mê địa điểm này mới theo vô thường xuyên mà chịu đựng khổ. Ngộ quay trở về nó, là trở lại cội mối cung cấp chân thật, là tuyến phố xuất vậy gian.
Có đoạn nhân duyên Tổ Thương mãng cầu Hòa Tu hỏi Ngài Ưu tía Cúc Đa:
- Ngươi từng nào tuổi ?
Ưu ba Cúc Đa đáp:
- nhỏ mười bảy tuổi.
- Thân ông v.mười bảy tuổi hay tánh ông trần văn mười bảy tuổi?
- Tóc Hòa thượng vẫn bạc, là tóc tệ bạc hay chổ chính giữa Hòa thượng bạc?
- Tóc ta bội nghĩa chẳng bắt buộc tâm ta bạc.
- Thân con mười bảy tuổi, chẳng yêu cầu tánh bé mười bảy tuổi.
Trong trên đây ngầm chỉ ra ý nghĩa sâu xa trong vô thường kia rồi. Cái gồm tuổi tác, gồm đen bạc, già trẻ có nghĩa là vô thường, là ở trong sinh diệt. Còn loại không tuổi tác, ko già trẻ, đen bạc thì nó đâu ở trong vô thường xuyên sinh diệt. Nguyên nhân mọi người lại mê mẫu đó để sống theo cái vô hay kia? Thiền tông thường thức tỉnh người phải tỉnh lại địa điểm này. Tuy nhiên điểm khó khăn là, nó vượt bên cạnh sự phát âm biết của phàm tình nên nhiều người dân khó tin. Tuy vậy không vì bạn chẳng tin mà lại nó thành không có. Nhưng mà dù cho những người có tin tuyệt chẳng tin, nó vẫn luôn luôn hiện hữu đó thôi!
Trong khiếp Lăng Nghiêm, Phật đang chỉ đến vua cha Tư Nặc thấy vào thân sinh diệt tất cả tánh không sinh diệt. Phật bảo vua:
- Đại vương, thân ông hiện đang sinh sống đây, ni tôi hỏi ông: Thân giết này của ông là đồng như kim cang thường xuyên còn chẳng hoại hay sẽ bị biến hoại?
Vua đáp:
- Bạch cố Tôn, thân con bây giờ đây, chung cuộc cũng biến hóa và hoại diệt.
Phật bảo:
- Đại vương, thân ông chưa hoại diệt, làm thế nào biết phải diệt?
Vua đáp:
- Bạch cầm Tôn, loại thân vô thường biến hoại này của bé đây tuy chưa diệt, nhưng nhỏ xem hiện nay tiền từng niệm dời đổi mãi mãi ko dừng, như lửa thành tro lần lần tiêu mất, vì xong mất không dừng buộc phải con biết thân này ra quyết định phải theo nó mà diệt mất.
Phật nói:
- Đúng vậy, Đại vương! ni ông đã già yếu, dáng vẻ mạo so với thời gian còn nhỏ xíu thế nào?
Vua đáp:
- Bạch thay Tôn, xưa kia lúc còn bé bỏng thì da dẻ hồng hào, cho tuổi trưởng thành khí tiết đầy đủ, ni tuổi già hình nhan sắc cũng theo này mà già yếu thô gầy, ý thức tối tăm, tóc bội nghĩa mặt nhăn, s8áp chết không còn bao lâu. Như thế, đâu thể so sánh với khi còn trẻ mạnh.
Phật bảo:
- Đại vương, thân thể của ông đâu chỉ có già liền?
Vua đáp:
- Bạch vắt Tôn, nó chuyển đổi thầm thầm nắm đổi, con thật chẳng biết, giá buốt nóng đổi dời, lần lần cho tới ngày nay. Vày sao? vì chưng lúc bé hai mươi tuổi, tuy tuổi còn nhỏ tuổi nhưng nhan sắc vẫn già hơn khi lên mười, đến cha mươi tuổi lại già hơn năm hai mươi tuổi; tới nay sáu mươi nhì tuổi so với dịp năm mươi tuổi, cụ thể khi năm mươi tuổi công sức còn cường tráng hơn. Bạch cầm cố Tôn, con thấy nó thì thầm thầm dời đổi, tuy chiếc già nua này thay đổi giới hạn trong mười năm, nhưng nếu con để ý đến kỹ hơn, chẳng đều nó đổi khác trong rất nhiều mười năm, hai mươi năm cơ mà thực nó biến hóa từng năm, từng tháng; chẳng những biến hóa từng tháng, cơ mà nó biến đổi từng ngày, với xét mang lại cùng nghĩ cho kỹ thì nó thay đổi trong từng sát-na, một niệm không dừng. Thế nên con biết thân này trọn nên theo sự đổi khác và hoại diệt.
Phật bảo:
- Đại vương, ông thấy sự biến chuyển hóa thay đổi không dừng buộc phải ngộ biết thân ông hoại diệt, vậy thiết yếu khi hoại diệt, ông gồm biết trong thân bao gồm cái gì chẳng hoại khử chăng?
Vua ba Tư Nặc chắp tay bạch Phật.
- Thật nhỏ chẳng biết.
Phật bảo:
- ni tôi chỉ đến ông tánh chẳng sinh diệt. Đại vương, lúc ông được mấy tuổi thì thấy nước sông Hằng?
Vua đáp:
- bé được ba tuổi, chị em con dẫn cho lễ giới thiệu thần Kỳ Bà Thiên, điều ngang qua dòng sông này, khi đó con được thấy nước sông Hằng.
Phật bảo:
- Đại vương, như ông đang nói: Khi nhị mươi tuổi đã già hơn thời gian mười tuổi, cho đến sáu mươi tuổi, năm tháng, ngày giờ, niệm niệm dời đổi. Vậy lúc ông bố tuổi thấy sông Hằng này, cho mười ba tuổi, cái thấy sông Hằng ấy cầm nào?
Vua đáp:
- Như khi cha tuổi cụ thể không khác, và đến lúc này con đang sáu mươi nhì tuổi, mẫu thấy vẫn ko khác.
Phật bảo:
- nay ông tự bi cảm tóc bội bạc mặt nhăn, mặc ông nhất định là nhăn hơn dịp trẻ, vậy mẫu thấy hiện thời xem thấy sông Hằng, với khi xưa còn trẻ xem thấy sông Hằng, loại thấy ấy gồm già, bao gồm trẻ chăng?
Vua đáp:
- Bạch cố Tôn, ko vậy.
Phật bảo:
- Đại vương, mặt ông tuy nhăn mà tánh thấy này chưa từng bị nhăn. Mẫu bị nhăn thì phát triển thành đổi, còn loại chẳng bị nhăn thì không phát triển thành đổi. Cái đổi khác thì nên chịu hoại diệt, mẫu chẳng chuyển đổi kia vẫn không sinh diệt, làm sao trong ấy lại thừa nhận chịu loại sinh tử của ông mà lại ông còn dẫn lời của đàn Mạt-già-lê tê bảo rằng, thân này sau khi chết là hoàn toàn mất hẳn?
Như vậy Phật sẽ chỉ rõ, dòng gì gồm vô thường chuyển đổi thì có hoại diệt, còn cái không biến đổi thì đâu từng hoại diệt! Tức ngầm chỉ mẫu không sanh diệt nằm sẵn trong dòng sanh diệt nhưng vua từng sống trong các số đó nhưng ko biết. Họ cũng như thế, đề xuất Phật gọi là mê. Vày mê nên thuở đầu Phật không thể chỉ ngay mẫu không sinh diệt, mà đề nghị chỉ dòng vô thường xuyên sanh diệt trước để bạn thấy rõ ko lầm, rồi new chỉ ra dòng kia. Vày đó, tuy nói vô thường mà ý Phật là tại đoạn kia, fan khéo lanh lợi thầm nhận biết ngay. Cùng sống được nơi này là tự giải quyết ngừng cái khổ vô thường.
Đây dẫn bài xích kệ của Thiền sư Mãn Giác đời Lý để phân minh thêm ý trên:
Xuân khứ bách hoa lạc
Xuân đáo bách hoa khai
Sự trục nhãn tiền quá
Lão tùng đầu thượng lai
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận
Đình chi phí tạc dạ nhất đưa ra mai
Nghĩa:
Xuân đi trăm hoa rụng
Xuân mang đến trăm hoa cười
việc đời qua trước mắt
bên trên đầu già cho rồi
Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua sảnh trước một cành mai.
Hai câu đầu, thiền sư đã cho thấy cảnh thiết bị vô hay qua hình hình ảnh xuân cho xuân đi, hoa nở hoa tàn. Hai câu kế, chỉ ra con người vô thường, việc đời cứ trôi qua, trôi qua trước mắt, chú ý lại đầu vẫn bạc, mẫu già vẫn đến. Một thời oanh liệt đã qua, giờ đây chân chùn gối mỏi, đi đứng cạnh tranh khăn, ko tự cảm thương sao? Song, fan tu hành không giới hạn ngang đó, hơn nữa nữa… Xuân tàn, hoa rụng, tín đồ già cỗi, phần lớn sự phần lớn vô thường, dẫu vậy trong đó còn tồn tại một cái: mẫu gì?
“Một cành mai trước sân đêm qua”.
Ai biết cành mai gì? Chớ đọc là cành mai già khẳng khiu, gồm hoa xoàn năm cánh, tám cánh… Mà đó là CÀNH MAI BẤT DIỆT trong TÂM. Ai cũng đều có sẵn một cành mai ấy trong tâm, muôn đời vẫn còn đấy đó, đúng lúc, gặp mặt thời ngày tiết nó vẫn trổ hoa trong nhỏ mắt ai kia! đôi mắt ai thấy được bông hoa này?
Trong đây tất cả ai phải thấy chăng? Nhưng nên thấy bởi gì? Chớ sử dụng hai tròng mắt này! buộc phải mở con mắt thứ tía kia! mùa xuân viên miễn là đây.
VII. TÓM KẾT
Một lý vô hay này nhưng mà quán kỹ, thấy sâu và áp dụng đúng đắn, là đang mở cho mình con đường giải bay khổ đau, thắp sáng trí tuệ lên giữa trần thế này, không hẳn chuyện thường.
Biết rõ vô thường, rồi vươn lên để ra khỏi vô thường và làm chủ trở lại trong vô thường, kia là bạn trí được Phật khen ngợi.
Một điểm nữa, khi tiệm sâu vô thường tức là phát tâm bồ đề rồi. Như trong Tập học Đạo Dụng tâm của Thiền sư Đạo Nguyên tất cả đoạn nói đến phát tâm tình nhân đề như sau:
“Tâm người yêu đề đa số gọi là độc nhất tâm. Tổ tông Long lâu nói: “Chỉ quán trung tâm sinh khử vô thường của vắt gian, cũng hotline là tâm người tình đề”. Vậy thì trợ thì nương nơi trung tâm này rất có thể cho là tâm bồ đề chăng? Thực đấy! Khi quán vô thường thì tâm ta đây chẳng sinh, niệm lợi danh chẳng khởi, lo lắng thời gian qua nhanh chóng, vì chưng đó hối hả tu hành như cứu vãn lửa cháy đầu; chú ý lại thân mạng không bền chắc, vì thế tinh tiến quên cả mỏi mệt. Cho dù nghe tiếng thần Khẩn-na-la giỏi chim Ca-lăng-tần-già cũng giống như gió chiều thổi qua tai vậy thôi. Dẫu thấy phương diện mày vương vãi Tường, Tây Thi tương tự như sương sớm bịt mắt. Đã lìa sự trói buộc của thanh sắc, tự đúng theo đạo lý quá rồi vậy!
Tức vày quán vô thường cơ mà lo tinh tiến tu hành cấp rút, không dám buông lung giải đãi, không để tâm chạy theo thanh sắc, là hòa hợp trở về tính chất giác. Fan lanh lợi, ngay kia tự tách biệt tâm tính, tức mở tâm người tình đề chứ gì?
Như vậy một lý vô thường này, nếu bạn nhận sâu, thấy tột là đã hỗ trợ mình tiến xa trên tuyến đường giác ngộ tất yêu nghĩ bàn. Bạn học đạo chân chủ yếu không thể xem thường! Điều đặc trưng là: Hiểu và phải Hành.
